Задание 15

1.Прочитайте текст. Выпишите в один столбик глаголы настоящего времени, а в другой — прошедшего времени. Карлуха — воронёнок. Он живёт во дворе. Он прячет всё, что находит. Однажды Карлуха нашёл пуговицу. Он сунул её в траву и пригнул травинки. Но трава распрямилась. Воронёнок разозлился и закрыл пуговицу ромашками и колокольчиками. А цветы поднимаются. Тогда Карлуха взял пуговицу и спрятал её под кирпич.

Настоящее время (что делает?) – живёт, прячет, находит, поднимаются.

Прошедшее время (что сделал?) – нашёл, сунул, пригнул, распрямилась, разозлился, закрыл, спрятал.

2.Прочитайте. Измените глаголы так, чтобы действие происходило в прошедшем времени.

Быстро падает ночь на тёплую землю. На старом дереве ещё дрожит последний золотой луч. На высоком небе сияет луна. Она плывёт, как быстрый корабль. За ней бежит маленькая отважная звёздочка. Она хочет догнать луну, но ей мешают быстрые лёгкие облака. Они закрывают от звёздочки луну.

Быстро падала ночь на тёплую землю. На старом дереве ещё дрожал последний золотой луч. На высоком небе сияла луна. Она плыла, как быстрый корабль. За ней бежала маленькая отважная звёздочка. Она хотела догнать луну, но ей мешали быстрые лёгкие облака. Они закрывали от звёздочки луну.

3.Найдите четвёртый лишний глагол и подчеркните его. Объясните, почему он лишний.

1. стучал, гремел, пугает, сверкал; 2. бегаешь, говоришь, молчишь, веселился; 3. красил, пилит, клеит, мастерит; 4. висели, лежали, сверкает, скрипели.

4.Спишите, раскрывая скобки, выпишите глаголы в два столбика: настоящего времени и будущего времени. Убираю, убираю, да никак не уберу. Воду в речке набираю, да никак не наберу. Вещи с пола подбираю, да никак не подберу. А малину собираю — четверть чашки соберу.

Образец: настоящее время будущее время убираю уберу

5.Раскройте скобки и вставьте пропущенные буквы.

Три жадных брата не могли яблоко разделить. Не делится одно яблоко на троих. Хотели братцы яблоко по очереди кусать . Но никто не хочет кусать последним. Вот сестра им и говорит: «Раз вы такие жадные, сварите компот. Компот ложками легко разделить».

Հողը և կենդանի օրգանիզմները

Հարցեր և առաջադրանքներ։

  1. Ի՞նչ կենդանի օրգանիզմներ են հանդիպում հողում:
    Հողի մասին խոսելիս կամ դրա հետ աշխատելիս շատ բան է անհրա­ժեշտ իմանալ: Իհարկե, բոլորս լավ գիտենք, որ բույսերի մեծ մասն աճում է հողում: Այստեղ հանդիպում են նաև շատ կենդանիներ: Հողում մեծաքա­նակ են տարբեր բակտերիաները և սնկերը:
  2. Ի՞նչ է հողը, իսկ հումո՞ւսը:
    Հողում մոտ 50-60 սանտիմետր խորությամբ մի փոքր փոս փորելիս կարելի է նկատել հողի տարբեր շերտեր: Վերին շերտը մուգ գույ­նի է: Այստեղ են բույսերի արմատները: Հողի այս շերտը պարունակում է նաև տարբեր բույսերի և կենդանիների մնացորդներ: Այդ մնացորդները բակտերիաների և սնկերի օգնությամբ քայքայվում են, առաջանում է օր­գանական նյութերով հարուստ հումուս, որր հողին հաղորդում է մուգ գույն: 
    Իսկ հումուսը դա կենդանիների և բույսերի մնացրդներից հավաքված շերտ է, որը շատ օգտակար է հողին։
  3. Ինչո՞ւ է հողի վերին շերտը մուգ գույնի:
    Հողի վերին գույնը մուգ է, որովհետև շատ հումուս է պարունակում։
  4. Ի՞նչ նյութեր են պարունակվում հողում:
    Հողը իր մեջ պարունակում է հումուս և պարարտանյութ։
  5. Ի՞նչ են պարարտանյութերը:
    Պարարտանյութ դա լրացուցիչ սնունդ է հողի համար։
  6. Ի՞նչ նպատակով են իրականացնում հողի արհեստական ոռոգումը, փխրեցումը:
    Բույսերի աճի համար անհրաժեշտ են նաև ջուր, թթվածին և այլ նյու­թեր: Ջրի պարունակությունը հողում փոփոխական է: Երբ անձրևները սա­կավ են, անհրաժեշտ է արհեստական ոռոգում, որի համար օգտագործում են լճերի, գետերի, ջրամբարների, ջրանցքների ջրերը: Իսկ թթվածնով հարստացնելու համար հողը փխրեցնում են:

Ստեփան Զորյան․ Ճանապարհորդ Ջեկոն

Առաջադրանքներ

1․ Պատմվածքի համար ավարտ մտածեք։
Պառավը հաջորդ կանգառում իջավ, որպեսզի գնա և գտնի Ջեկոյին։ Կանգառում կանգնած մտածում էր թե, որ կողմ գնա։ Եվ նա հանկարծ տեսավ դեպի իրեն վազող Ջեկոյին։ Խեղճ շունը մի ամբողջ կանգառ վազել էր վագոն ետևից։
2․ Ստեղծված իրավիճակում ո՞վ էր մեղավոր։ Պատասխանը պատճառաբանեք։
Այս իրավիճակում երկուսն էլ մեղավոր են։ Պառավը, որ առանց հարցնելու շուն էր բերել վագոն, իսկ կոնդուկտորը, որ կարող էր մարդկային վերաբերմունք արտահայտել և շնիկին դուրս չգցեր։
3․ Նկարագրեք Ջեկոյին:
Ջեկոն փոքրիկ ճերմակ շնիկ էր, որը ուներ կապույտ ժապավենից բանտ։
4․ Սևով ընդգծված նախադասությունները դուրս գրեք և կարմիրով նշեք այդ նախադասությունների ենթական և ստորոգյալը։
Մի անգամ աշնանը ես մի ուրախ ճանապարհորդություն կատարեցի դեպի Երևան

Պառավը նստեց , զամբյուղը դրեց ոտների տակ ու փեշերով ծածկեց խնամքով. հետո գրպանից մի գիրք հանեց, ակնոցը դրեց  աչքերին ու սկսեց կարդալ։

Մեր կուպեի ճամփորդները զարմացած իրար նայեցին

 Ճամփորդները եկան հավաքվեցին հաչոցի վրա

Բարկացած կոնդուկտորը կռացավ և վախվխելով զամբյուղը բաց արավ. –

Դուրս նետվելով` նա մի ակնթարթ իր խոշոր, սև աչքերով նայեց անծանոթ դեմքերին և, պառավին նկատելով, թռավ նրա գոգը։
5․ Տեքստից դուրս գրեք 10 բայ և գրեք դրաց դեմքը, թիվը, ժամանակը։
Կատարեցի – 1-ին դեմք, եզակի թիվ, անցյալ ժամանակ։
Բացեց – 3-րդ դեմք, եզակի թիվ, անցյալ ժամանակ։
Ծածկեց-3-րդ դեմք, եզակի թիվ, անցյալ ժամանակ։
Նստեց – 3-րդ դեմք, եզակի թիվ, անցյալ ժամանակ։
Խփեց – 3-րդ դեմք, եզակի թիվ, անցյալ ժամանակ։
Զարկեց -3 – րդ դեմք, եզակի թիվ, անցյալ ժամանակ։
Լսեց – 3 – րդ դեմք, եզակի թիվ, անցյալ ժամանակ։
Սաստեց – 3 – րդ դեմք, եզակի թիվ, անցյալ ժամանակ։
Նայեցին – 3 – րդ դեմք, հոգնակի թիվ, անցյալ ժամանակ։
Հավաքվեցին – 3 – րդ դեմք, հոգնակի թիվ, անցյալ ժամանակ։

Լեզվական աշխատանք

Բարդ նախադասություն

348. Ա ևԲ խմբերի նախադասությունները համեմատի՛ր: Յուրաքանչյուր նախադասության մեջ քանի՞ ստորոգյալ կա:

            Ա. Հին ժամանակներում առագաստանավը շատ կարևոր փոխադրամիջոց էր            համարվում:
            1862 թվականին առագաստանավերով մրցելու կանոններ մշակվեցին:
            Նրան շատ է հետաքրքրում առագաստանավային սպորտը:
            Արդեն տասնվեցերորդ դարում գեղասահքի սիրահարներ կային Հոլանդիայում:
            Բ. Հին ժամանակներում առագաստանավը շատ կարևոր փոխադրամիջոց էր            համարվում, իսկ այսօր նա միայն սպորտում է գործածվում:
            1862 թվականին առագաստանավերով մրցելու կանոններ մշակվեցին, իսկ       դրանից առաջ մրցող մարզիկներն ուղղակի պայմանավորվում էին:
            Նրան շատ է հետաքրքրում առագաստանավային սպորտը, որը հրապուրում է ծովի, երկնքի ու համարձակության բոլոր սիրահարներին:
            Արդեն տասնվեցերորդ դարում գեղասահքի սիրահարներ կային Հոլանդիայում,         որտեղ մշակվել է այսօրվա գեղասահքի տեխնիկան:
Ա խմբում պարզ և ընդարձակ նախադասություններ են իսկ Բ խմբում բարդ, դա է նրանց տարբերությունը։

349. Նախադասություններն ավարտի՛ր: Առաջադրանքը հնարավո՞ր է կատարել՝ առանց ստորոգյալ ավելացնելու:

            Աքլորներն իրար բզկտում էին, որովհետև, կռվել էին իրար հետ։
            Սարսափելի փոթորկից նավը շուռ կգար, եթե չունենայինք լավ նավապետ։
            Փողոցում երեխաներից բացի մարդ չկար, ուրեմն ամառ է։
            Փողոցում երեխաներից բացի մարդ չկար, իսկ մեծերը տանն էին։
            Քանդակագործը գիշեր ու զօր աշխատում էր, երբ իր գործերը վաճառում էր։
            Լավ եղանակին այնտեղ էի տանում շնիկիս, որ նա ուրախանար։

350. Ա ևԲ խմբերի նախադասությունները համեմատի՛ր: Ի՞նչ տարբերություն կա:

            Ա. Քամին կամակոր տարերք է: Մարդիկ նրա էներգիան էլ են օգտագործում:
            Բնության քանդակագործներից մեկն էլ քամին է: Նա անդուլ աշխատում է            փոխել Երկրի դեմքը:
            Այնտեղ չոր ու մերկ հող կա: Քամին փոշու զանգվածներ է օդ հանում:
            Բ. Քամին կամակոր տարերք է, բայց մարդիկ նրա էներգիան էլ են օգտագործում:
            Բնության քանդակագործներից մեկն էլ քամին է, որը անդուլ աշխատում է            փոխել Երկրի դեմքը:
            Քամին փոշու զանգվածներ է օդ հանում այնտեղ, որտեղ չոր ու մերկ հող կա:
Ա խմբում նախադասությունները կարճ են, իսկ Բ խմբում ընդարձակ։

351. Ինքդ անուններ գտի՛ր և տրված նախադասությունը լրացրո՛ւ:

            Նախորդ վարժության Ա խմբում պարզ ընդարձակ նախադասություններ են, որովհետև կազմված են մեկ ենթակայից և մեկ ստորոգյալից: Բ խմբում բարդ նախադասություններ են, որովհետև կազմված են մի քանի ենթակայից և ստորոգյալից:

352. Նախադասություններն ավարտի՛ր: Գտի՛ր ստացված նախադասությունների արտահայտած մտքերի տարբերության պատճառը:

            Նա ամեն առավոտ վազում է, որ նիհարի։
            Նա ամեն առավոտ վազում է, որպեսզի առողջ լինի:
            Նա ամեն առավոտ վազում է, չնայած ցուրտ է:
            Նա ամեն առավոտ վազում է, իսկ հետո քնում է:
            Նա ամեն առավոտ չի վազում, այլ լողում է:

353. Նախադասություններն ավարտի՛ր: Ինչո՞վ են տարբերվում ավարտները:

            Մի մարդ շուկայից ոչ թե ձեռնասուն կաքավ գնեց, այլ աղավնի։
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որպեսզի պահի։
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որովհետև կաքավ էր սիրում։
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որը գեղեցիկ էր։
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որին բերեց տուն։
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, երբ անձրև էր գալիս։
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ բերեց։
Ավարտները իմաստով միմյանցից տարբերվում են։