Month: March 2023

Այսօր մենք կատարել ենք կտրոնով փորձ։ Մենք վերցրեցինք մի բույս և զգուշորեն կտրեցինք բույսի տերևները և տեսանք, որ բույսի տերևների կեսը թոռոմել էին և դրանք կտրեցինք։ Հետո տերևները տեղափոխեցինք մաքուր ջրով ծաղկամանի մեջ։ Նաև մենք իմացանք, որ բույսի աճեցման համար կան տարբեր ձևեր օրինակ ՝ աճեցում կտրոնով, արմատով, և սերմով։ Բոլորիս շատ դուր եկավ այս փորձը և մենք շատ ուշադիր էինք լսում ուսուցչուհուն։

Найди и выпиши слова, отвечающие на вопросы кто? что?

Стол, за которым ты сидишь,
Кровать, в которой ты уснёшь,
Тетрадь, ботинки, пара лыж,
Тарелка, вилка, ложка, нож,
И каждый гвоздь,
И каждый дом, –
И караваи хлеба —
Всё это сделано трудом,
А не свалилось с неба.
Что – стол, кровать, тетрадь, тарелка, вилка, ложка, нож, гвоздь, дом, хлеб, небо, труд.

Выпиши слова. отвечающие на вопросы кто? что? в два столбика.
Родители, мать, дети, дочь, сын, бабушка, дед, отец, сыновья, племянники, сёстры, тётя.
Кто – мать, дочь, сын, бабушка, дед, отец, тётя.
Кто- родители, дети, сыновья, племянники, сёстры.

На какие вопросы отвечают эти слова? Напиши их с вопросами. Вспомни и расскажи правила их написания.
Ярославль, Волга, Москва, Ольга Сергеевна, Тарас, Валерий, Лена, Жучка, Пушок, Ока, Николай Иванович, Анна Михайловна.
Кто – Ольга Сергеевна, Тарас, Валерий, Лена, Жучка, Пушок, Николай Иванович, Анна Михайловна.
Что – Ярославль, Волга, Москва, Ока.

Напиши вопросы к словам.
Днём, лёд, ночью, лужи, солнце, воробьи, ярко, замёрзнет.
Когда -днём
Что-лёд
Когда- ночью
Что- лужи
Что-солнце
Кто – воробьи
Как-ярко
Что сделает – замёрзнет

Дополни тематические группы. Напиши, на какие вопросы они отвечают.
Образец: Моя семья: (кто?) мама, папа, брат.
Моя семья: мама, папа, брат, сестра, бабушка, дедушка.
Домашние животные: собака, кошка.
Деревья: яблоня, ёлка, берёза.
Учебные принадлежности: ручка, тетрадь, карандаш.
Времена года: зима, весна, лето, осень.
Явления природы: дождь, солнце, облачно.

Արտահայտության արժեքը հաշվելիս փակագծերի առկայության դեպքում նախ հաշվում ենք փակագծում գրված արտահայատության արժեքը:

Օրինակ `

3	1	2
5000-(2495+795):70=4953

1)	+	2	4	9	5		2)-	3՛	2	9	0	7	0		3)-	5	0	0	0
			7	9	5			2	8			4	7					4	7
		3	2	9	0			–	4	9						4	9	5	3
									4	9
										0

Առաջադրանքներ

3215-(2490+110):50=3163

1)		2	4	9	0			2)		2	6	0	0	5	0
	+		1	1	0				–	2	5			5	2
		2	6	0	0						1	0
											1	0
												0
3)		3	2’	1	5
	–			5	2
		3	1	6	3

60·(4884:4-288:8)

1)		4	8	8	4	4						2)		2	8	8	8
	–	4				1	2	2	1				–	2	4		3	6
		0	8												4	8
			8												4	8
			0	8												0
				8
				0	4
					4
3)		1	2’	2’	1				4)		1	1	8	5
	–			3	6					x				6	0
		1	1	8	5						7	1	1	0	0

2300։(50+100:2)-2‧10+60։(12+18) =2300:100-20+2=5

1)		2	3	0	0	1	0	0			2)		2	3	–	2	0	=	3
	–	2	3			2	3
			0
3)		3	+	2	=	5

220։(5+10:2)-2‧10+6։(1+2)=220:10-20+6:3=4

1)		2	2	0	1	0			3)		2	2	–	2	0	=	2
	–	2	2		2	2
			0						4)	2	+	2	=	4
	2)6:	3	=2

115-(2+110:10)+6։(1+2)=115-13+6:3=104

1)		6	:	3	=	2			2)	1	1	5	–	1	3	=	1	0	2
3)		1	0	2	+	2	=	1	0	4

1222-2‧110+6։(1+2)=1222-220+6:3=10004

1)		6	:	3	=	2		2)		1	2	2	2
									–		2	2	0
										1	0	0	2
3)		1	0	0	2	+	2	=	1	0	0	4

14•(400-568:4)-16480:(5•8)=14×258-16480:40

1)		5	6	8	4					2)		4’	0’	0
	–	4			1	4	2				–	1	4	2
		1	6									2	5	8
		1	6
			0	8
				8						5)	2	5	8
				0
4)		5	x	8	=	4	0

(2000-40•5):90+380=2000-200:90+380=1600

1)		4	0			2)		2	0	0	9	0
	x		5				–	1	8	0	2
	2	0	0						2	0
3)		3	8	0			4)		2	0	0	0
	+			2				–		4	0	0
		4	0	0					1	6	0	0

3000 + 50 • (4900 : 7 – 698)=3100

1)		4	9	0	0	7				2)		7	0	0
	–	4	9			7	0	0			–	6	9	8
			0	0										2
3)		5	0	x	2	=	1	0	0		4)		3	0	0	0
												+		1	0	0
													3	1	0	0

6‧(3519:3-1005)=7038×6-10005=6033

1)		3	5	1	9	3					2)		1	1	7	3
	–	3				1	1	7	3			x				6
		0	5										7	0	3	8
			3				4)		7	0	3	8
			2	1				–	1	0	0	5
			2	1					6	0	3	3
				0	9
					9

(3000 – 50‧5) : 10 + 25=50:5:10+25-3000=2974

1)		5	0	5			2)		1	0	:	1	0	=	1
	–	5		1	0
		0	0							4)		3	0	0	0
											–			2	6
3)		2	5	+	1	=	2	6				2	9	7	4

2100-35·(42480:60-708)=24072

1)		4	2	4	8	0	6	0		2)		7	0	8
	–	4	2	0			7	0	8			x	3	5
				4	8	0				2	4	7	8	0
				4	8	0
						0			3)		2	4	7	8	0
										–			7	0	8
											2	4	0	7	2

30·(4080:80-390:30)=1140

1)		4	0	8	0	8	0				2)		3	9	0	3	0
		4	0			5	1					–	3	9		1	3
			0	8										0
				8
				0
3)		5	1	–	1	3	=	3	8			4)		3	8
													x	3	0
												1	1	4	0

3556-89·(2870:70-41)=52

1)		2	8	7	0	7	0			2)		8	9
	–	2	8	7		4	1				x	4	1
				0						3	6	4	9
3)		3	6	4	9		4)		3	5	5	6
	–			4	1			–	3	6	0	8
		3	6	0	8						5	2

6515-(1890+315):5=6074

1)		1	8	9	0			2)		2	2	0	5	5
	+		3	1	5				–	2	0			4	4	1
		2	2	0	5						2	0
											2	0
3)		6	5	1	5							0	5
	–		4	4	1								5
		6	0	7	4								0

Մեկընդմիշտ, համընդհանուր, լուսնկա  հոտնկայս, օրընդմեջ, հատընտիր, չընդունել, կընկնի, շրջակա, գնդացիր, առընթեր, անընդմեջ, մերթընդմերթ, օրըստօրե, անընկերասեր, չտեսնվել, կնկատի, կրնկակոխ, սրտամոտ, զուգընկեր, ընչաքաղց:

Հեքիաթ, ակացիա, Սոֆյա (աղջկա անուն), բամիա, այծյամ, եղյամ, էքսկուրսիա, Ասյա (աղջկա անուն), խավիար, կղզյակ, կրիա, միլիարդ, Վիկտորիա (ջրվեժ), վայրկյան, մումիա, քիմիա, օվկիանոս, անցյալ, միլիոն, Սոֆիա (քաղաք), չեմպիոն, Ֆրանսիա (քաղաք),քամելիոն, հայելի, նայել:

Վարժություն 2: լրացրեք բաց թողած տառերը

Մարիամ, Ասիա(աշխարհագրական անուն), հայելի, երեխայի, Սերգեյից, դղյակ, գնայի, բամիա, կրիա, վերարկույով, կարկաչյուն (պատասխանում է ինչպիսի՞ հարցին), ղոփյուն (ի՞նչ հարցին է պատասխանում), Վիկտորիա (աղջկա անուն), Ֆրանսիա, Անգլիա, անասնաբույժ, ափսեից, արքային:

Արտահայտության արժեքը հաշվելիս նախ կատարվում ենք բարձր կարգի գործողությունները գրված հերթականությամբ, ապա ` ցածր  կարգի

գործողությունները:

Օրինակ.

	2	1	3
1258	+ 2544	: 4	–    242	=1652

1)-	2	5	4	4	4				2)	+	1	2	5	8		3)	–	1	8	9	4
	2	4			6	3	6					6	3	6					2	4	2
	–	1	4								1	8	9	4				1	6	5	2
		1	2
		–	2	4
			2	4
				0

Առաջադրանքներ

Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը

    32409-8050:7=31259

1)		8	0	5	0	7					2)	3	2	4’	0	9
	–	7				1	1	5	0		–		1	1	5	0
		1	0									3	1	2	5	9
			7
			3	5
			3	5
				0	0

4078·8-204:2+888:4=32744

1)	4	0	7	8			2)	2	0	4	2				3)	8	8	8	4
x				8			–	2			1	0	2		–	8			2	2	2
3	2	6	2	4				0	0	4						0	8
									–	4							8
										0						0	8
4)	3	2	6	2	4						5)	3	2	5	2	2
–			1	0	2						+			2	2	2
	3	2	5	2	2							3	2	7	4	4

1)		2	5	0				2)		7	2	0	3
	X			7	0				–	6			2	4	0
	1	7	5	0	0					1	2				4)	1	7	2	6	0
										1	2				+			6	2	5
											0	0				1	7	8	8	5
3)	1	7	5’	0	0
–			2	4	0
	1	7	2	6	0

    250•70-720։3+625 =1785

300 • 9 + 300 – 99

1)	3	0	0		2)	2	7	0	0
x			9		+		3	0	0
2	7	0	0			3	0	0	0
3)	3’	0’	0’	0
–			9	9
	2	9	0	1

2545+724·5=6165

1)		7	2	4					2)		3	6	2	0
	x			5						+	2	5	4	5
	3	6	2	0							6	1	6	5

42588:7-205·6+960:3=4534

1)	4	2	5	8	8	7						2)	2	0	5
–	4	2				6	0	8	4			x			6
		0	5	8								1	2	3	0
			5	6			3)	9	6	0
				2	8		x			3			4)	6	0	8	4
				2	8			3	2	0			–	1	2	3	0
					0									4	8	5	4
5)		4	8	5	4
	–		3	2	0
		4	5	3	4

3890-4480:4=2770

1)		4	4	8	0	4
	–	4				1	1	2	0
		0	4
			4						2)		3	8	9	0
			0	8						–	1	1	2	0
				8							2	7	7	0
				0	0

75·60-353·10=970

1)	7	5			2)	3	5	3		3)		4	5	0	0
x		6	0		x		1	0			–	3	5	3	0
4	5	0	0		3	5	3	0					9	7	0

346·8-3535:7=2263

1)		3	4	6			2)		3	5	3	5	7
	x			8				–	3	5			5	0	5
	2	7	6	8						0	3	5
											3	5
3)		2	7	6	8							0
	–		5	0	5
		2	2	6	3

   2539+724‧7=7607

1)		7	2	4				2)		5	0	6	8
	x			7					+	2	5	3	9
	5	0	6	8						7	6	0	7

   40780‧70-2040։60+77700։300=259

1)	4	0	7	8	0
x					7	0
2	8	5	4	6	0	0
2)		2	0	4	0
	x			6	0
1	2	2	4	0	0
3)	7	7	7	0	0	3	0	0
–	6	0	0			2	5	9
	1	7	7	0
	1	5	0	0
		2	7	0	0
		2	7	0	0
					0

1. Նարնջագույնով նշված բառերի բացատրությունը բառարանում նայեք, սովորեք:
   Ջրաղացպան -ջրաղացի աշխատանքին հսկող՝ ջրաղացը բանեցնող մարդ
   փոստալ-մորթե հնամաշ գլխարկ
   բաղարջ-հաց
   լինգ-մեկ կամ երկու կողմից սրված ծայրով մետաղյա ձող
   կոտ-փայտե աման
   վեզիր-խորհրդական
2. Կապույտով նշված բառերը բառակազմորեն վերլուծեք:
   Ալրոտ-ալյուր-ոտ
   կիսավեր-կես-ավեր
   մոխրոտ-մոխիր-ոտ
   լավություն-լավ-ություն
    թագավորի-թագ-ավոր
   աղբանոցում-աղբ-անոց
   Կանաչով նշված դարձվածքի իմաստը գրեք մի դարձվածք էլ ինքներդ ավելացրեք:
   Վազ է տալիս-վազելով գալ
3. Փորձեք բացատրել հեքիաթի վերնագիրը՝ ուշադրություն դարձնելով դրա ուղղագրությանը:
   Չախչախ թագավորը աշխատում էր ջրաղացում և այնտեղ նա ջուր է ծեծում։
4. Տեքստից գտեք նշված բառերի հականիշները՝ հարուստ, շատ, կենդանացնել, վատություն, տանել։
   Հարուստ-աղքատ
   շատ-մի կտոր
   կենդանացնել-սպանել
   վատություն-լավություն
   տանել-բերել
5. Համացանցում կարդացեք, թե ինչ է կոտը ու ինչո՞ւ թագավորը զարմացավ, որ ինչ-որ մեկը ոսկին կոտով է չափում։
   Թագավորը զարմանում է, որովհետև մտածում է, որ ոչ ոք այդքան ոսկի չունի, որ կոտով չափի։
   Կոտը՝ ոսկու չափման տարա
6. Մուգ կարմիրով նշված նախադասության միջից դուրս գրեք կոչականն ու նրա լրացումը, ուշադրություն դարձրեք կետադրությանը և գրեք, թե ով ու ում  հետ է խոսում:
   — Հը՞, գո′ղ անիծված, դու ես կերել իմ պանիրն ու բաղարջը, հա՞. կաց՝ հիմի ես քեզ պանիր ցույց տամ։
   Ջրաղացպանը խոսում է աղվեցի հետ։

Համացանցից որոնել, գտնել արևի և լուսնի մասին այլ առասպելներ, տեղադրել բլոգներում, ներկայացնել բանավոր:

Արևն ու լուսինը քույր-եղբայր են. արևը եղբայրն է, լուսինը՝ քույրը։ Առաջներում քույրը եղբոր հետ է գալիս-գնալիս եղել, բայց որովհետև շատ գեղեցիկ է եղել, չար աչք է դիպել նրան, և նա հիվանդացել է ծաղիկ հիվանդությամբ։ Այդ դեպքից հետո լուսինը խնդրում է եղբորը՝ ծակել այն մարդու աչքերը, ով իրեն կնայի, որպեսզի իրեն այլևս չար աչք չդիպչի և իր հիվանդության վրեժը լուծվի։

Արևի և լուսնի մասին եղել են տարբեր պատկերացումներ, մի դեպքում արևը տղա է, լուսինը՝ աղջիկ, որոնք կամ թագավոր ու թագուհի են, կամ էլ սիրահար զույգ։ Իսկ մեծ մասամբ նրանք քույր ու եղբայր են, ընդ որում, արևը քույրն է, լուսինը՝ եղբայրը։

Մի անգամ մայրը արևին ու լուսնին ասում է.

— Գնացեք աղբյուրից ջուր բերեք, ծարավ եմ, ով շուտ բերի, նրան կօրհնեմ։

Քույր ու եղբայր վեր են կենում, գնում ջրի։ Լուսինը քրոջից առաջ է անցնում և կուժը դնում աղբյուրի խողովակի տակ, որ ջուր լցվի։ Արևը եղբորից թաքուն ծակում է նրա կժի տակը։ Վերադարձին լուսնի կժից ջուրը հոսում, թափվում է, կուժը մնում է դատարկ։ Իսկ արևը կուժը լիք լցնում է ջրով, բերում, տալիս է մորը, ստանում նրա օրհնությունը։

Արևը թագավոր է, լուսինը՝ թագուհի։ Լուսինը շրջագայության է դուրս գալիս այն ժամանակ, երբ արար աշխարհը քնած է լինում, որպեսզի ոչ ոք չկարողանա իրեն տեսնել։ Նա զբոսանքի է դուրս գալիս՝ շրջապատված աստղերով, որոնք իր կույս ընկերուհիներն ու նաժիշտներն են։ Լուսին թագուհին ծով բարիքներ է սփռում աշխարհի բոլոր արարածներին, մեկ-մեկ էլ ամոթխածությունից իր դեմքը ծածկում է ամպի քողով։

Հայկական հին զրույցը պատմում է, որ Արևն ու Լուսինը հարազատ քույր ու եղբայր էին և շատ էին սիրում միմյանց: Մի օր Լուսին եղբայրը խնդրեց Արևին.

— Ի՞նչ կլինի, քույրի՛կ, իմձ համար մի կապա՛ կարիր:

Քույր Արևը սիրով համաձայնվեց. Նա շատ էր սիրում եղբորը, ուստի ամբողջ տասնհինգ օր չարչարվեց և մի սիրուն կապա կարեց իր եղբոր համար: Երբ Լուսինն ուզեց կապան հագնել, քույրը տեսավ, որ նա այնպես է մեծացել, լցվել, կլորացել, որ նոր կարած հագուստը բոլորովին վրան չի լինում. Շատ նեղ է:

— Լա՛վ, — ասաց Արևը, — եղբայրիկ, մի՛ տխրիր, մի ուրիշը կկարեմ, ավելի մեծը:

Եվ նորից քույրը տասնհինգ օր չարչարվեց, կոկիկ ու հարմար կապա կարեց՝ այս անգամ ավելի մեծը: Նա դարձյալ ուզում էր հագցնել եղբորը, բայց տեսավ, որ այս անգամ էլ եղբայրն այնքան է փոքրացել, որ բոլորովին կկորչի նոր հանդերձի մեջ: Արեգակ քույրիկը բարկացած ասաց.

— Դու այդ ինչ տեսակ փոփոխական տղա ես, քեզ համար հնարավոր չէ ոչ մի ձևի շոր կարել… Չափսդ անվերջ փոխվում է, և ոչ մի դերձակ քեզանից գլուխ չի հանի: Շատ տխրեց Լուսինը, բայց բնույթն այդպիսին էր՝ փոփոխական: Եվ այդպես էլ նա մերկ մնաց մինչև այսօր:

Լավ գնահատիր քեզ, հասկացիր քո բնույթը և մի՛ նմանվիր ուրիշներին:

Մի ուրիշ զրույցը պատմում է, որ Արևն ու լուսինը Աստծո զավակներն են. արևն աղջիկ է, լուսինը՝ տղա։ Հոր հրամանով նրանք պարտավորվում են գիշեր-ցերեկ հերթով հսկել աշխարհը։ Քույր ու եղբայր վիճակ են գցում, թե իրենցից ո՛վ գիշերը հսկի։ Վիճակն ընկնում է քրոջը՝ արևին։ Քույր ու եղբայր սկսում են տաք-տաք վիճել։ Աղմուկի վրա գալիս է հայրը։ Երբ իմանում է պատճառը, նախատում է լուսնին և հրամայում, որ նա գիշերները հսկի։ Լուսինը հանձն է առնում կատարել հոր կամքը։ Ապա աստված դիմում է աղջկան՝ արևին, առաջարկելով ցերեկները հսկել։ Արևն առարկում է, ասելով՝ որ ինքն իր աղջիկ տեղով ամաչում է օրը ցերեկով մարդկանց աչքին երևալ։

— Այդ դեպքում, — ասում է հայրը, — ձեռներիդ մեջ մեկ-մեկ խուրձ ասեղ բռնիր. ով որ կհամարձակվի քեզ նայել, ասեղներով ծակիր աչքերը։

Արևն ընդունում է այդ առաջարկությունը և այդ օրից սկսած հոր կամքը կատարում։

1. Տեքստի չորս բառերում տառի փոխարեն վանդակ է դրված, դու՛րս գրիր այդ բառերը՝ լրացնելով բաց թողած տառերը:
Դժբախտ, շաբաթվա, փորձել, համբերություն։

2. Գրի´ր տրված բառերի հականիշները.
    ա/ դժբախտ              ___բախտ___________
    բ/ ատելի                   ___սիրելի___________
   գ/ հիվանդ                 ___առողջ_____________
   դ/անհետանալ         ____հայտնվել____________

3.Ի՞նչ է նշանակում տեքստում հանդիպող հետզհետե  բառը: 

     ա/ աստիճանաբար
     բ/   կարգին
     գ/ ավելի ուշ
     դ/շատ ուշ

4.Տրված բառերից որի՞ դիմաց է սխալ նշված տեսակը. 

ա/ դժբախտ-պարզ
բ/ փորացավ-բարդ
գ/ մորաքույր-բարդ
դ/ հիվանդություն-ածանցավոր

5.Տրված բառերից յուրաքանչյուրի դիմաց նշված է, թե ինչ խոսքի մաս է: Ո՞ր տարբերակում է սխալ նշված.

ա/ վերմակ-ածական
բ/  նշան-գոյական
գ/ ատամ-գոյական
դ/ դպրոց-գոյական

6.Ո՞րն է տրված նախադասության մեջ գործողություն կատարող բառը:
  Սիդը իր հագուստները վերցրել ու գնացել էր մորաքրոջը կանչելու:
ա/ հագուստները
բ/ մորաքույրը
գ/ Սիդը 
դ/ իր

7.Տեքստից դու՛րս գրիր մեկական պատմողական և բացականչական  նախադասություն:
Պատմողական
Երկուշաբթի առավոտյան Թոմն իրեն շատ դժբա□տ զգաց: Նա միշտ իրեն դժբախտ էր զգում, որովհետև այդ օրով էին սկսվում մի նոր շա□աթվա տանջանքները դպրոցում:

Բացականչական
Սի՜դ, Սի՜դ, և եղբորը շարժեց

8.Հոմանիշ զույգերից  ո՞րն է սխալ.
ա/ մտածել-մտորել
բ/փնտրել – որոնել
գ/ լսել – ականջ դնել
դ/բնական – արհեստական

9.Վերնագրի´ր տեքստը:
Դժբախտ Թոմը։

 10.Տեքստում ընդգծված նախադասության մեջ բաց են  թողած կետադրական նշաններ:   Լրացրո՛ւ  դրանք:
Սիդը հառաչեց, ձգվեց, հենվեց արմունկին և Թոմին նայեց:

11.Գրի´ր  մեկ բառով.
ա/ մոր քույրը                 մորաքույր _____________

բ/ միտք անել                  __մտածել___________
գ/ ման գալ                      ___զբոսնել___(փնտրել)________

դ/ որոշում կայացնել  ____որոշել__________

12.Ինչո՞ւ էր երկուշաբթի օրերը Թոմն իրեն դժբախտ զգում:
Երկուշաբթի առավոտյան Թոմն իրեն շատ դժբախտ էր զգում: Նա միշտ իրեն դժբախտ էր զգում, որովհետև այդ օրով էին սկսվում մի նոր շա□աթվա տանջանքները դպրոցում:

   
13.Թոմն ինչո՞ւ չէր սիրում կիրակի օրերը: Տեքստում ընդգծի՛ր այդ հատվածը:
Նա այդ օրը ցանկանում էր, որ ընդհանրապես կիրակի չլիներ. գերության մեջ լինելը դրանով ավելի ատելի էր դառնում։

14.Ինչո՞ւ էր Թոմն ուզում հիվանդ լինել:
Նա ուզում էր հիվանդ լինել, որովհետև նա չէր ցանկանում դպրոց գնալ”
15.Թոմը որոշեց սկզբից չասել ատամի մասին, որովհետև ̀
ա/ հարմար չէր գտնում նման պատճառաբանությունը
բ/պահում էր որպես պահեստային ցավ
գ/չէր մտածել այդ մասին
դ/ մի անգամ արդեն նման պատճառաբանություն արել էր